Źródło: Aktualności Rolnicze wydawane przez ŚODR Modliszewice
Anna Janus
W ochronie roślin ogrodniczych przed chorobami i szkodnikami możemy zastosować preparaty roślinne samodzielnie przygotowane w gospodarstwie. Ich skuteczność działania i sposób przygotowania zostały potwierdzona w praktyce.
Ochrona roślin przed chorobami i szkodnikami polega przede wszystkim na stwarzaniu warunków do powstania optymalnej zdrowotności roślin i zdolności do samoobrony. Bezpośrednie zabiegi ochronne należy stosować dopiero wówczas, gdy nie wystarcza naturalna odporność rośliny.
Przykłady preparatów roślinnych stosowanych w ochronie warzyw i owoców oraz metody ich przygotowania
Nazwa rośliny |
Zwalczane choroby i szkodniki |
Przygotowanie preparatu |
Stosowanie |
1 |
2 |
3 |
4 |
Aksamitka – całe rośliny podczas kwitnienia, bez korzeni |
Mszyce, miodunki, przędziorki, pluskwiaki roślinne, choroby grzybowe |
Wyciąg: 10-litrowe wiadro napełnić zielem do połowy i zalać do pełna wodą, dodać 40 g szarego mydła |
1. Moczyć korzenie roślin przed wysadzeniem do gruntu przez 8-10 godz. 2. Wykonać oprysk |
Bieluń dzieńdzierzawa – w czasie kwitnienia całe rośliny z korzeniami |
Mszyce, miodunki, przędziorki |
Wyciąg: 1 kg suszu z liści + 0,5 kg korzeni zalać wodą na 12 godz. + 30-40 g szarego mydła Wywar: 0,5 kg kwitnącej rośliny + 5 l wody gotować przez 2-3 godz. Przecedzić i uzupełnić wodą do 5 l + 30-40g szarego mydła |
Wykonywać wielokrotny oprysk roślin (co 3, 4 dni) aż do zaniku szkodnika. |
Bylica (Boże drzewko) – pędy i liście podczas kwitnienia |
Owocówka jabłkóweczka, gąsienice, przędziorki |
½ 10-litrowego wiadra napełnić świeżym zielem lub 0,7-0,8 kg suszu + 10 l wody pozostawić na 24 godz., ogrzać przez 0,5 godz. |
Rozcieńczonym roztworem 1 : 1 opryskiwać rośliny 3 razy, co 7 dni przy temperaturze około 150C |
Bez czarny – kwiatostany, liście |
Bielinek kapustnik, rolnice |
Wyciąg: 1 kg świeżego ziela zalać 10 l wody na 12-24 godziny, przecedzić |
Stosować w rozcieńczeniu 1 : 5 oprysk zapobiegawczo, co 3-4 dni |
Cebula – suche łuski |
Mszyce, przędziorki |
Wyciąg: 200 g łusek +10 l ciepłej wody pozostawić na 4-5 dni Wywar: 200-500g łusek zalać 10 l wody, po12-24 godz. gotować przez 0,5 godz. |
Wykonywać kilkakrotny oprysk roślin kwitnących 3 x w okresie, co 5 dni |
Cebula |
Choroby grzybowe, połyśnica marchwianka, mszyce, przędziorki |
Napar: 75 g cebuli zalać 10 l wrzącej wody Wywar: 200-500 g łusek zalać 10 l wody, po 12-24 godz. gotować przez 0,5 godziny |
Opryskiwać rośliny co 3-4 dni nierozcieńczonym naparem |
Cebula + czosnek + porzeczka, szczaw |
Choroby grzybowe |
Gnojówka: 50 g świeżych lub 200 g suszonych roślin cebuli, czosnku, szczawiu, liści czarnej porzeczki zalać 10 l wody na okres 2-3 tygodni |
Roztwór 1 : 10 – kilkakrotny oprysk |
Liście czosnku i cebuli – przefermentowane |
Wzmacniające, choroby grzybowe, połyśnica marchwianka |
500 g + 10 l wody (świeże) 200 g + 10 l wody (suche) |
1 : 10 lub nierozcieńczony na połyśnicę |
Czosnek |
Wielkopąkowiec porzeczkowy, roztocz truskawkowy |
Wyciąg: 200 g roztartych ząbków zalać 10 l wody, wymieszać, przecedzić |
Oprysk podczas pękania paków i tuż po kwitnieniu. Stosować roztwór nierozcieńczony |
Czosnek – suche liście i łuski |
Mszyce, przędziorek, chmielowiec Zapobiegawczo przeciwko chorobom grzybowym, połyśnicy marchwiance i przędziorkom |
Napar: 100-150 g suszu zalać 10 l wody Gnojówka: 500 g świeżych liści i łusek lub 200 g suszonych zalać 10 l wody, pozostawić na 2 tygodnie
|
Oprysk świeżym wyciągiem 1 : 10 – podlewać rośliny i opryskiwać |
Czosnek lub cebula |
Roztocze, mszyce, choroby grzybowe |
Posiekane ząbki czosnku lub cebuli 75 g/10 l wody |
Opryskiwać nierozcieńczonym roztworem rośliny i glebę 3 x w odstępach 3-dniowych |
Chrzan – świeże korzenie |
Larwy komarów, brunatna zgnilizna |
Napar: 300g korzeni zalać 10 l gorącej wody na okres 2-5 godzin |
Opryskiwać 3 x w odstępach 3-dniowych |
Gorczyca biała – suche nasiona |
Mszyce, przędziorki |
200 g roztartych nasion + 10 l wody pozostawić na 48 godzin 50-60 g nasion + 10 l wody pozostawić na 48 godzin |
Oprysk jabłoni owocujących Zaprawianie sadzonek roślin |
Kozłęk lekarski (waleriana) |
Wspomaga kwitnienie, wiązanie owoców chroni przed przymrozkami |
Ekstrakt: sok wyciśnięty z kwiatów, 1 kropla na 1 l wody mieszać przez 5 minut |
Ekstraktem opryskiwać po południu i przed przymrozkami |
Czosnek |
Choroby bakteryjne, jako środek owadobójczy |
150 g posiekanego czosnku zmacerować z dwoma łyżeczkami parafiny, pozostawić na 24 godziny, następnie wymieszać ze 100 szarego mydła rozpuszczonego w 10 l wody |
Podlewać i opryskiwać w razie potrzeby |
Jodła – nasiona |
Ślimaki |
Wyciąg: 3 g nasion zalać 1 l wody na 12 godzin |
Opryskiwać wyciągiem |
Krwawnik pospolity – początek kwitnienia |
Mszyce przędziorki, gąsienice bielinka, larwy pluskwiaków |
Wyciąg: 800 g suszu zalać wrzątkiem na 1,5-2 godziny, przecedzić, uzupełnić wodą do 10 l Wywar: 800 g suszu zalać wodą, gotować tylko 0,5 godziny, uzupełnić wodą do 10 l, dodać 40 g szarego mydła, 2,5 kg pokrojonych świeżych liści zalać 10 l wody i gotować 20-30 min. |
Kilkakrotny oprysk Po ostudzeniu odcedzić i opryskiwać rośliny |
Krwawnik pospolity |
plamistość liści drzew pestkowych, kędzierzawość liści brzoskwini, mączniakowi właściwemu i moniliozie |
Wyciąg: 1 kg świeżego ziela zalać 5 l gorącej wody. Po 12-24 godz. przecedzić |
Opryskiwać rośliny w czasie kwitnienia |
Lulek czarny – rozety liści i korzenie jednorocznej rośliny |
Mszyce, przędziorki, gąsienice, larwy owocnicy, pluskwiaki |
Wyciąg: 1 kg suchych liści, 0,5 kg korzeni zalać 10 l wody na 12 godz. + 30-40 g mydła szarego Wywar: Górną część kwitnących roślin gotować w małej ilości wody przez 2-3 godz. i uzupełnić wodą do 10 l |
Kilkakrotny oprysk |
Łopian – liście |
Gąsienice na warzywach kapustnych |
Wyciąg: 1/3 10-litrowego wiadra rozdrobnionych liści zalać do połowy wodą, po 3 dniach przecedzić |
Kilkakrotny oprysk |
Narecznica samcza – liście |
Tarczniki, mszyce ślimaki, bawełnica korówka, miseczniki |
Gnojówka: 1 kg świeżego ziela lub 100 g suszu zalać 10 l wody pozostawić na okres 2 tygodni |
Kilkakrotnie opryskiwać rośliny i glebę nierozcieńczonym preparatem |
Mniszek lekarski – liście i korzenie |
Mszyce, przędziorki miodunki, Uodpornienie roślin na choroby |
Wyciąg: 200-300 g korzeni lub 400 g liści zalać 10 l wody na 2-3 godziny, potem przecedzić Gnojówka z mniszka: 1,5 kg kwitnących roślin lub 150-200g suchych zalać 10 l wody na około 2 tygodnie |
Opryskiwać kilkakrotnie drzewa owocowe na pękające pędy i tuż po kwitnieniu, a następnie co 10-14 dni kilkakrotnie opryskiwać i podlewać |
Gnojówka z orlica pospolita |
Mszyce, ślimaki |
Gnojówka: 1 kg ziela lub 100 g suszu zalać 10 l wody. Pozostawić na 2, 3 tygodnie |
Opryskiwać glebę i rośliny nierozcieńczonym preparatem |
Ostróżka wyniosła – całe rośliny w okresie kwitnienia, kłącza i korzenie |
Gąsienice, larwy chrząszczy bielinka kapustnika |
Wyciąg: 1 kg suszu + 0,1 kg korzeni + 10 l wody zalać na okres 48 godzin Wywar: 1 kg suszu + 0,1 kg korzeni + 10 l wody zalać na okres 12 godzin i gotować przez 2-3 godz. |
Opryskiwać kilkakrotnie rośliny |
Ostrożeń pospolity |
Gryzonie |
Wysuszone rośliny w pęczkach |
Wykładać w międzyrzędziach |
Paproć – liście |
Mszyce |
Wyciąg: 1 kg świeżych liści lub 100 g suchych zalać 10 l wody i odstawić na 2 tyg. |
Stosować oprysk rozcieńczonym roztworem w stosunku 1 : 2 |
Piołun – rośliny w czasie kwitnienia |
Mrówki, gąsienice, mszyce, rdza porzeczek, przędziorki, malinowce, roztocza |
Gnojówka: 300 g ziela lub 30-40 g suszu +10 l wody odstawić na 2 tygodnie Napar: 300 g kwitnącego ziela lub 30-40 suszu zalać 10 l wody na 24 godziny, a następnie gotować 0,5 godz. |
Kilkakrotny oprysk nierozcieńczonym preparatem
|
Pokrzywa – całe rośliny (bez korzeni) do chwili wydania nasion |
Zaraza ziemniaczana, chloroza liści Na wzmocnienie rośliny Mszyce, przędziorki Wzmacniające roślinę Do poprawy wzrostu roślin, aktywizacji życia w glebie, mszyce, mszyce |
Wyciąg: 1 kg całych roślin, bez korzeni 200 g suszu zalać 10 l wody i pozostawić na 12 – 24 godz. Gnojówka: - 200 g suszu lub 1 kg świeżych roślin zalać 10 l wody na 2, 3 tyg. - 20 g suszu lub 1 kg świeżych roślin zalać 10 l wody i odstawić na 4 dni. Na 1 l takiej gnojówki dodać 0,5 l wyciągu ze skrzypu. Rozcieńczyć wodą w stosunku 1 : 2 - 1 kg świeżych lub 250 g suszu zalać 5 l wody na 14 dni |
Wyciąg z całych roślin stosować bez rozcieńczania, wyciąg z suszu należy rozcieńczyć 20-krotnie; podlewać rośliny, moczyć korzenie Opryskiwać kilkakrotnie Rozcieńczyć w stosunku 1 : 20, a przeciw mszycom 1 : 10 |
Pomidor – całe rośliny z korzeniami |
Mszyce przędziorki, gąsienice, zwójki, bielinek kapustnik Wspomaga wzrost |
Wywar: 4 kg świeżych roślin + 10 l wody, gotować przez 0,5 godz. Przecedzić, uzupełnić wodą do 10 l i rozcieńczyć w stosunku 1 : 3; dodać 40 g szarego mydła, Napar: 2 garście pędów i liści zalać 2 l wody na 2 godz. |
Kilkakrotny oprysk Oprysk w okresie wylotu owadów
|
Pomidor liście |
Stonka ziemniaczana |
Wyciąg: 100g liści zalać 3 l wody, zostawić na 12-24 godz. Napar: 2 garście pędów i liści zalać 2 l wrzącej wody, pozostawić na 2 godz. |
Kilkakrotny oprysk na młode larwy |
Rabarbar liście |
Mszyca bobowa, wgryzarka szczypiorka, mszyce |
500 g liści zalać 3 l wody pozostawić na 2 godz. |
Oprysk nierozcieńczonym preparatem |
Rumianek – w czasie kwitnienia, liście i koszyczki kwiatowe |
Mszyce przędziorki, gąsienice motyli |
Wyciąg: 3 kg ziela lub 1 kg suszu zalać 10 l wody o temp. 60- 700C, pozostawić na 12-14 godz. Rozcieńczyć wodą w stosunku 1 : 5 |
Kilkakrotny oprysk roślin |
Skrzyp polny – cała roślina |
Wszoły, czerwone pajączki, (roztocza),choroby wywołane przez grzyby glebowe, choroby grzybowe (parch, mączniak), kędzierzowatość liści, monilioza Wzmacnia roślinę i „uzdrawia” glebę – w celu zabezpieczenia roślin przed chorobami grzybowymi |
Wyciąg: 1 kg roślin (bez korzeni) +10 l wody lub 150 g suszu na 10 l wody wymieszać z 0,3-proc. szarym mydłem lub 0,5-1-proc. szkłem wodnym i pozostawić na 24 godz. Wywar: 300 g całych roślin lub 30 suszu zalać 2 l wody, gotować 10-20 min. Gnojówka: 1) 1 kg świeżego ziela zalać 10 l wody na okres tyg. 2) 150 g suszu zalać 10 l wody na 2 tyg. |
Do gleby Stosować rozcieńczebnie1 : 5, opryskiwać rośliny Stosować rozcieńczebnie1 : 5, opryskiwać rośliny |
Skrzyp polny + pokrzywa |
Mszyce, przędziorki Mszyce, przędziorki Działa wzmacniająco na rośliny |
Wywar: 150 g suchego ziela zalać 10 l wody na 24 godz., gotować na wolnym ogniu 30 minut Gnojówka: 1) 1 kg świeżych roślin lub 20 g suszu pokrzywy zalać 10 l wody. Po 3-4 dniach dodać 0,5 l wyciągu ze skrzypu 2) 1 kg ziela lub 250 g suszu zalać 5 l wody i zostawić na 2 tyg. |
Stosować rozcieńczenie 1 : 5, opryskiwać całe rośliny Opryskiwać rośliny co 3-4 dni, rozcieńczenie 1 : 2 Do poprawy wzrostu i aktywizacji życia w glebie; rozcieńczenie 1 : 10 |
Sosnka lancetowata – liście i łodygi po przekwitnięciu |
Liściożerne gąsienice |
4 kg świeżych roślin + 10 l wody, gotować przez 2, 3 godz. , uzupełnić wodą do 10 l |
Oprysk roślin w odstępach 4-dniowych |
Szczaw polny – całe rośliny z korzeniami |
Mszyce, miodunki, przędziorki |
Wyciąg: 200-300 g korzeni zalać 10 l wody o temp. 400C na 1-2 godz. |
Wielokrotny oprysk |
Tatarak kłącze |
Komary i kleszcze |
Proszek z suchych kłączy tataraku |
Opylać miejsca bytowania owadów |
Trawy – siano |
Mączniak jabłoni i agrestu Mszyce, larwy pluskwiaków, liściożerne gąsienice |
Wyciąg: 1 kg siana + 3 l wody pozostawić na 3 dni; rozcieńczyć wodą w stosunku 1 : 3. Siano można zastąpić krowieńcem Wywar: 400 g siana zalać 10 l wody i pozostawić na 24 godz., potem gotować 2 godz., następnie dodać 20-30 g szarego mydła |
Oprysk przy pękaniu pączków 2-3 razy, co 10-15 dni Oprysk
|
Tytoń – odpady tytoniu i pył tytoniowy |
Mszyce, miodunki, larwy pluskwiaków, liściożerne gąsienice |
Wywar: 400 g suszonej masy zalać 10 l wody, odstawić na 24 godz., po tym czasie gotować przez 2 godz., odcedzić i dodać 20-30 g szarego mydła |
Opryskiwać roztworem w rozcieńczeniu 1 : 1 |
Wilczomlecz – liście i pędy |
Gąsienice na kapustnych, tantniś krzyżowiaczek |
Wywar: 4 kg rozdrobnionych liści + 3-5 l wody, gotować przez 2, 3 godz., uzupełnić wodą do 10 l |
Oprysk 2 razy co 4 dni |
Wilczomlecz łodygi |
jw. |
Suszyć w pękach |
Wykładać w międzyrzędziach |
Wrotycz pospolity – części zielone i kwiaty |
Mrówki, gąsienice glebowe, pędraki, mszyce, przędziorki malin |
Wywar: 30 g suszu lub 300 g świeżych roślin zalać 10 l wody, gotować 0,5 godz. Wyciąg: 50 g suszu zalać 10 l wody |
Oprysk roślin Oprysk na kwiaty |
Ziele łubnika |
mszyce, larwy, poczwarki, gąsienice |
Wyciąg: 1 kg suszu zalać 10-15 l wody, zostawić na 12-14 godz., dodać 30 g szarego mydła |
Oprysk kilkakrotny w okresie kwitnienia |
Ziemniak – zielone pędy wolne od chorób |
Mszyce, przędziorki, gąsienice, tantnisie |
Wyciąg: 1-2 kg zielonej masy lub 0,6-0,8 kg suszu zalać 10 l cieplej wody na okres 3-4 godz., przecedzić, dodać 40 g szarego mydła |
Kilkakrotny oprysk |
Żywokost lekarski – suszyć na początku kwitnienia |
Uzupełnienie potasu, jako dodatek do kompostu |
1 kg całych świeżych roślin (bez korzeni) zalać 10 l wody lub 150 g suszu zalać 10 l wody |
Polewanie pryzmy |
Żywokost lekarski – suszyć na początku kwietnia |
Tantniś krzyżowiaczek, bielinek, miodowiec jabłoniowy Pobudza rośliny do wzrostu i zapobiega występowaniu chorób |
1 kg ziela + 10 l wody odstawić na 48 godz. 1 kg ziela + 10 l wody, odstawić na 10-12 godzin, potem gotować przez 1, 2 godz. Gnojówka: 1 kg ziela lub 150 g suszu zalać 10 l wody na okres 2 tyg.
|
Oprysk roślin Oprysk roślin Rozcieńczenie 1 : 3; opryskiwać rośliny od kwitnienia |